Sakrament pokuty i pojednania, zwany popularnie spowiedzią, jest sakramentem, w którym możemy uzyskać pojednanie z Bogiem i Kościołem, czyli odpuszczenie wszystkich naszych grzechów (por. KKK 1422).
Sakrament spowiedzi został ustanowiony przez Jezusa, który władzę odpuszczania grzechów dał Apostołom, a oni przekazali je kapłanom. Jezus powiedział do Apostołów: ‘Weźmijcie Ducha Świętego, którym grzechy odpuścicie, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie są im zatrzymane’ (por. KKK 1461-1462).
Mówiąc o spowiedzi, możemy używać różnych nazw, które wprowadzają nas w całe bogactwo tego sakramentu. Można mówić, że spowiedź to:
sakrament nawrócenia, ponieważ urzeczywistnia w sposób sakramentalny wezwanie Jezusa do nawrócenia, drogę powrotu do Ojca, od którego człowiek oddalił się przez grzech;
sakrament pokuty, ponieważ ukazuje osobistą i eklezjalną drogę nawrócenia, skruchy i zadośćuczynienia ze strony grzesznego chrześcijanina;
sakrament spowiedzi, ponieważ oskarżenie - spowiedź z grzechów przed kapłanem jest istotnym elementem tego sakramentu; sakrament ten jest również "wyznaniem", uznaniem i uwielbieniem świętości Boga oraz Jego miłosierdzia wobec grzesznego człowieka;
sakrament przebaczenia, ponieważ przez sakramentalne rozgrzeszenie wypowiedziane słowami kapłana Bóg udziela penitentowi "przebaczenia i pokoju";
sakrament pojednania, ponieważ udziela grzesznikowi miłości Boga przynoszącej pojednanie: "Pojednajcie się z Bogiem" (2 Kor 5, 20); ten, kto żyje miłosierną miłością Boga, jest gotowy odpowiedzieć na wezwanie Pana: "Najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim" (Mt 5, 24) (KKK 1423-1424).
Przystępując do spowiedzi należy wyznać swoje grzechy przed kapłanem, który w imieniu Boga nam je odpuszcza. Mówi on: "JA ODPUSZCZAM CI GRZECHY W IMIĘ OJCA I SYNA I DUCHA ŚWIĘTEGO.
Przez grzech człowieka rozumiemy wykroczenie przeciw rozumowi, prawdzie i prawemu sumieniu. Jest brakiem prawdziwej miłości do Boga i bliźniego z powodu niewłaściwego przywiązania do pewnych dóbr. Rani on naturę ludzką człowieka. Jest obrazą Pana Boga,nieposłuszeństwem i buntem względem Niego. Grzech niszczy w nas życie Boże i rani cały Kościół. Grzech jest 'miłością siebie, posuniętą aż do pogardy Boga' (por. KKK 1849-1850).
Najważniejszą pomocą w przygotowaniu do sakramentu pokuty i pojednania, jest szczera,otwarta i wytrwała modlitwa do Ducha Świętego, który przychodzi i objawia nam prawdę o nas samych. Poza moditwą nie można zapominać o wiedzy, którą można zdobyć dzięki odpowiedniej lekturze, która z kolei będzie wyczulała nasze sumienie na sprawy naszej moralności, a co za tym idzie będzie formowała nasze życie duchowe.